Ten zuidoosten van Asperen ligt bij een grillige bocht in de Linge het middelgrote Fort bij de Nieuwe Steeg. Het trapeziumvormige fortterrein van 9 hectare bevat maar liefst 7 ‘bomvrije’ gebouwen en heeft op elke punt een bastion. Deze verschillend gevormde uitstulpingen waren bedoeld voor het opstellen van geschut ter verdediging van de fortgracht en het fort zelf.
Uniek is de dubbele kazerne. Twee gebouwen staan, met een tussenruimte van 4 meter, met de gevel naar elkaar toe. Reden voor deze architectonische keuze was de vrij liggende positie van het fort, waardoor vijandelijke vuur van twee kanten mogelijk was. Elk bastion is voorzien van een stalling voor geschut (remise). Dan is er nog een extra remise en een verbruiksmagazijn. Naast deze onder een dikke aardlaag verstopte gebouwen, waarvan alleen de gevel zichtbaar is, staat er een artillerieloods annex fortwachterswoning op het fortterrein.
Het fort moest de Linge, de zuidelijke Lingedijk, een hoger gelegen binnendijks terrein en de drie wegen rondom verdedigen.
Het fort is tegenwoordig ingericht als educatief themapark rond cartografie, navigatie en natuur. Eigenaar Staatsbosbeheer en exploitant Geofort werken hierin samen. In de kazernes zijn ook (vergader)zalen en een auditorium te huur. Een kudde schapen houdt het gras kort.
De naam van het verdedigingswerk verwijst naar de gelijknamige weg tussen de zuidelijke Lingedijk en de Tiendweg, waaraan het fort ligt. Deze strategische plek bevindt zich aan de rand van de hier relatief brede onder water te zetten strook land.
Ooit was Fort Nieuwe Steeg bedoeld als voorpost van Vesting Gorinchem, maar dat bleek in de praktijk niet te werken, de afstand was te groot. Wel maakte het deel uit van de Stelling aan de Linge en speelde het een rol in de verdediging van het sluizencomplex bij Asperen. Het fort kon ondersteunend vuur bieden aan het Fort en de Wapenplaats bij Asperen, alsook aan de Batterij aan de Nieuwe Lingedijk. Andersom gold hetzelfde.
Het fort is aangelegd tussen 1876 en 1880, tijdens de vierde bouwperiode van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Hierna is er maar weinig aan veranderd, afgezien van de periode 1939-40. Toen verrezen er 9 betonnen groepsschuilplaatsen op het fortterrein. Deze gebouwen boden beschutting aan 11 manschappen. Ten noordoosten van het fort, langs de zuidelijke Lingedijk kwamen twee mitrailleurkazematten. Deze zijn later door de Duitsers opgeblazen voor gebruik van de stalen geschutskoepels in de oorlogsindustrie.
De dubbele kazerne bestond uit een enkele bouwlaag en een kelder. De brede overdekte gang (poterne), die de twee kazernes verbond, werd bij volle bezetting van het fort ook wel gebruikt voor logies. In de kazerne bevonden zich slaapvertrekken, een ziekenboeg, apotheek, keuken en ‘privaten’, een mooi woord voor poepdozen met een deksel.
De remises, waarvan er twee zijn uitgevoerd in ongewapend beton, verschilden onderling enigszins van elkaar. De een bevatte naast stallingsruimte voor kanonnen een wachtlokaal, de ander een schuilplaats met verbruiksmagazijn. Twee remises hadden de beschikking over een munitielift. Hiermee waren de projectielen uit het keldermagazijn te hijsen. In de schuin aflopende muren van enkele remises waren nissen voor schildwachten aangebracht.
Het fort bood ruimte aan 335 militairen en 26 stukken geschut.
- Bouwjaar
- 1876
- Bouwperiode
- Fase 4 (1871-1886)
- Bouwkosten
- 441.500,-- gulden
- Bouwmateriaal
- baksteen