Grenspaal O8 in de vesting Muiden, met herfstbladeren.Doel

De militaire grenspalen vormen het kleinste en meest kwetsbare onderdeel van ons 19e eeuwse militair erfgoed. Als ze aanwezig zijn geven ze nog steeds de grens aan tussen het verboden verdedigingswerk en de rest van het land. Vanwege de ligging en beperkte omvang komt het geregeld voor dat grenspalen om diverse redenen 'verdwijnen', waarmee we ook een stukje van de waterlinie kwijtraken.

Door de grenspalen te inventariseren hopen we het behoud en herstel van de grenspalen te bevorderen. Vanwege het grote aantal forten, kazematten e.d. met een groot aantal grenspalen, zoeken we hulp van vrijwilligers.

Als je meewerkt aan deze inventarisatie zul je zien dat het een bijzonder soort geocaching is, waarmee je actief buiten bezig kunt zijn. Omdat de grenspalen alleen bij beperkte begroeiing te vinden zijn, richten we ons vooral op het voorjaar en najaar.

Deze inventarisatie omvat voorlopig alleen de terreinen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW), inclusief die in de Gooi en Vechtstreek. De grenspalen van de Stelling van Amsterdam (StvA) zijn al geïnventariseerd door het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam.

Meedoen?

We hebben een database ontwikkeld dat als een soort app op je mobiele telefoon gebruikt kan worden. Hiermee kan je het veld in om grenspalen op te zoeken en te noteren. Deze database is ook geschikt om met de webbrowser op Windows en Mac computers te gebruiken zodat je ook thuis de gegevens en foto's kunt invoeren.

Om te helpen bij het inventariseren heb je een mobiele telefoon voor in het veld nodig (met 3G of hoger), of fotocamera (bij voorkeur met goede zoom en GPS), evenals een computer thuis. Tevens zijn een verrekijker en liniaal/rolmaat handig om mee te nemen in het veld.

In de database vind je kaarten van de forten met de grenspalen om te zien waar ze zouden moeten staan. De grenspalen zijn al in de database ingevoerd en aan vrijwilligers wordt gevraagd waarnemingen te doen: bezoek de locatie van een grenspaal en noteer wat je aantreft. Wat is de exacte locatie en is de grenspaal aanwezig, reconstructie, restant of afwezig? 

Je kan je aanmelden door een verzoek te sturen via ons contactformulier. Vermeld daarin je naam, mailadres, telefoonnummer en het gebied in de NHW waar je je op wilt richten.
Als je aanmelding door ons wordt geaccepteerd, ontvang je een e-mail met je accountnaam, eerste wachtwoord en andere informatie.

Een deel van de grenspalen is vanaf de openbare weg te benaderen en te zien, eventueel met verrekijker. Voor andere grenspalen moet je toestemming hebben van de terreineigenaar om zijn/haar terrein te betreden. Vaak is dat niet de eigenaar van het fort zelf, maar een van de buren in de directe omgeving. Informeer daarvoor bij de direct aanwonenden.

Scherm met informatie over een fort.Scherm met informatie over een waarneming.

Limietpalen of grenspalen?

Vooral in de Nieuwe Hollandse Waterlinie zijn er mensen en organisaties die alleen de term 'limietpalen' gebruiken. Uit de contracten van vestingwerken blijkt dat deze Franse term tot 1844 door de Genie werd gebruikt. Sindsdien wordt de term 'grenspalen' gebruikt en daarom gaat onze voorkeur naar deze Nederlandse term.